Nurkowanie sytuacje awaryjne

ratownictwo nurkowe

---

Nurkowanie jest bardzo bezpiecznym sportem, jednak i tu może dochodzić do sytuacji awaryjnych, które nieopanowane mogą prowadzić do wypadku nurkowego. Każdy płetwonurek powinien znać metody postępowania w typowych sytuacjach awaryjnych. Sytuacje awaryjne to przypadki tak proste jak skurcz nogi, lub trudne jak brak powietrza.

Na początek trochę definicji, co to jest sytuacja awaryjna i wypadek nurkowy.

Sytuacja awaryjna - każda sytuacja, która zmieniła plan naszego nurkowania ze względu na bezpieczeństwo, jednak została szybko opanowana i nie doprowadziła do sytuacji zagrożenia życia, czy do uszczerbku na zdrowiu, nie było również potrzeby udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej.

Wypadek nurkowy - każda sytuacja awaryjna, która doprowadziła do sytuacji zagrożenia życia, czy do uszczerbku na zdrowiu lub była udzielana pomoc medyczna lub przedmedyczna.

Postępowanie w trakcie sytuacji awaryjnej

Poniżej zamieszczam opis prawidłowego postępowania w większości typowych sytuacji awaryjnych. Typowych, czyli takich, które możemy łatwo przewidzieć

1. zmęczony nurek - pływałeś za szybko i jesteś zmęczony. Nigdy więcej tego nie rób. Teraz zatrzymaj się, pomyśl i działaj. Najlepiej przytrzymaj się skały, dna, partnera lub liny opustowej i odpocznij. Jeżeli dalej jesteś zmęczony wynurz się i zakończ nurkowanie. Pamiętaj, aby na powierzchni uzyskać dodatnia pływalność, przez napełnienie kamizelki ratowniczo-wyrównawczej (jacket/skrzydło). Zobacz również temat: pomoc zmęczonemu nurkowi na powierzchni wody.
2. skurcz nogi - to problem często błahy, jednak jeżeli nie zareagujemy właściwie możemy doprowadzić do wypadku, kiedy skurcz jednej nogi, spowoduje skurcz drugiej. W przypadku skurczu należy naciągnąć bolący miesień i w miarę możliwości rozmasować go. W dalszej części nurkowania nie należy forsować danej kończyny, kiedy skurcze się powtarzają należy zakończyć nurkowanie, jeżeli nurkujemy w prądzie należy zachować szczególną ostrożność. Więcej na stronie usuwanie skurczu nogi.
3. zadyszka - zadyszka to nie jest duży problem, jeżeli w początkowym jej etapie, zadziałamy właściwie. Kiedy czujemy, że nas oddech przyśpiesza należy zwolnić tempo płynięcia lub nawet zatrzymać się, do póki nie uspokoimy oddechu. Można przytrzymać się partnera, dna lub skały. Zobacz temat zadyszka.
4. zgubienie partnera/grupy - pewnie wszyscy doskonale wiedzą o co chodzi - szukamy partnera do jednej minuty, jeżeli go nie znajdziemy, wpływamy na powierzchnię wody, uzyskujemy dodatnia pływalność, napełniając BCD i czekamy aż partner się wynurzy. Więcej znajdziesz na stronie zagubienie partnera.
5. brak powietrza - to bardzo niebezpieczna sytuacja, świadcząca jednoznacznie, że nie jesteśmy odpowiedzialnym nurkiem, bo nie monitorujemy zapasu powietrza w butli. Wszystkie sposoby postępowania zostały opisane na stronie wynurzenie awaryjne. Pamiętaj: najbardziej wszechstronne jest wynurzenie korzystając z octopusa partnera - wynurzenie na octopusie.
6. zaplatanie się - to zawsze niebezpieczna sytuacja. Kiedy się naplątamy starajmy się uspokoić i sprawdzić ile mamy powietrza. Do póki mamy czym oddychać sytuacja nie jest groźna. Uspokójmy oddech, pomyślmy a dopiero potem działajmy. Więcej o zaplataniu znajdziesz na stronie zaplatanie się.
7. problemy z pływalnością - wielu nurków je ma, chodź uważa, że takiego problemu nie mają. Używanie rąk do kontroli pływalności jest poważnym błędem, machanie rękami nawet okresowo jest złym nawykiem, pływamy tylko przy użyciu płetw - nigdy rąk. Sam możesz się przekonać czy tak jest w rzeczywistości. Zadaj sobie pytanie czy pływasz w pozycji poziomej - jeżeli tak to juz jest dobrze. Możesz to łatwo sprawdzić, płyń tak aby twoje oczy były 1metr nad dnem (można to ocenić na oko), przepłyń około 20m i odwróć się do tyłu, jeżeli podnosisz dużą ilość osadów dennych to znak, ze nie masz pozycji poziomej. Drugi test polega na zawiśnięciu w toni przy linie opustowej np. na 5m. Nie trzymamy liny, ale jesteśmy w takiej odległości, aby w każdej chwili można było ja dosięgnąć, staramy się zawisnąć przez 5minut na jednym poziomie. Jeżeli odpływamy od liny, lub się od niej odpychamy, lub zmieniamy głębokość o więcej jak 0,5m to mamy problemy z pływalnością.
8. utrata orientacji - zatrzymaj się, pomyśl, działaj. Jeżeli problem nie ustępuje, zasygnalizuj problem partnerowi nurkowania i wynurzcie się razem na powierzchnię wody.
9. stres - poczytaj o radzeniu sobie ze stresem w trakcie nurkowania
10. Dlaczego odkręcenie zaworu odcinającego jest ważne?

Awarie sprzętowe

1. awaria komputera nurkowego - tak takie rzeczy się zdarzają. Ogólna zasada mówi, aby wynurzyć się do głębokości 3-6m i odczekać przynajmniej 3min przed wynurzeniem na powierzchnię. W większości przypadków awaria następuje na skutek wyczerpania się baterii i występuje w pierwszych minutach nurkowania, często zanim osiągniemy maksymalna głębokość. Dokładne wskazówki jak postępować znajdują się w instrukcji dostarczanej przez producenta sprzętu - proponuję dokładnie się z nimi zapoznać. Prewencyjnie zawsze przed nurkowanie sprawdzajmy poziom baterii, i jeżeli jest niski wymieńmy je, zanim rzeczywiście wystąpi problem pod wodą.
2. awaria BCD (KRW) - zdarza się bardzo rzadko, wiąże się z utrata pływalności. Jeżeli mamy inne źródło wyporu np. skafander suchy lub drugie skrzydło sprawa jest prosta - korzystamy z tego alternatywnego sprzętu. Jeżeli nic innego nie mamy, musimy zrzucić część lub cały balast. Pomocna może być pomoc partnera, lub wynurzanie się wzdłuż liny opustowej. Inną ciekawą możliwością jest użycie boji dekompresyjnej z zaworem upustowym jako BCD . Ta opcja jednak wymaga wcześniejszego przećwiczenia w warunkach kontrolowanych.
3. zamarznięty automat - w zimnych wodach może dojść do zamarznięcia automatu oddechowego. Postępowanie jest bardzo proste, sygnalizujemy partnerowi problem z automatem i pokazujemy znak na wynurzenie. Wynurzamy się korzystając z naszego automatu oddechowego, nigdy nie należy przełączać się na automat partnera. Pełny opis działania w takiej sytuacji zamieściłem na stronie wynurzenie z zamarzniętym automatem oddechowym. Jeżeli chcesz poznać fizyczne podstawy zamarzania automatów przeczytaj stronę dlaczego zamarzają automaty oddechowe?.
4. awaria automatu oddechowego - prawie się nie zdarza - postępowanie jak przy braku powietrza, jeżeli automat oddechowy nie podaje powietrza, lub postępowanie jak przy zamarznięciu automatu oddechowego, jeżeli podaje cały czas powietrze.
5. awaria butli lub zestawu butlowego - w nurkowaniu rekreacyjnym przy awarii butli i niekontrolowanym wypływie gazu niewiele możemy zrobić. Możemy szybko ocenić czy jesteśmy w stanie bezpiecznie się wynurzyć, jeżeli tak można to zrobić oczywiście informując o problemie partnera nurkowania. Jednak najbardziej wszechstronna metoda to wynurzenie oddychając z octopusa partnera. Jako ciekawostkę podam, że nurek techniczny z awarią zestawu butlowego powinien sobie poradzić - ćwiczeniem przygotowującym na taką sytuację jest v-drill.
6. zgubienie pasa balastowego - nie powinno mieć miejsca, ale czasami się zdarza, głównie w przypadku złego zapięcia klamry. Zgubienie pasa prowadzi do zwiększenia naszej pływalności, czyli do niekontrolowanego wynurzania. Zadaniem nurka, któremu nie uda się chwycić spadającego pasa jest ograniczenie prędkości wynurzania do 10m/1min. Łatwo to uzyskać przyjmując maksymalnie nie opływową pozycję - pozycja pozioma np. pozycja spadochroniarza.
7. zgubienie maski - czasami pęknie pasek maski i maska może odpaść od twarzy, na szczęście maska tonie bardzo powoli i jesteśmy w stanie ją złapać, można ją ponownie założyć przytrzymując ręką, i tak się wynurzyć. Nurkowie techniczni zawsze posiadają dodatkową maskę w kieszeni, możemy również tak postępować, i w takiej sytuacji z niej skorzystać. Jeżeli jednak musimy wynurzyć się bez maski, skorzystajmy z pomocy partnera - który będzie kontrolował prędkość wynurzania. Innym sposobem, kontroli prędkości wynurzania jest użycie liny opustowej lub bojki i kołowrotka/szpulki
8. awaria manometru - praktycznie pod wodą się nie zdarza, występuje jeszcze na powierzchni po podłączeniu wysokiego ciśnienia. Najczęściej manometr nie psuje się nagle, trwa to przez kilka kolejnych nurkowań. Uważny nurek wychwyci problem przed wejściem do wody.
9. rozerwanie/rozszczelnienie węża wysokiego ciśnienia HP - zdarza się rzadko, ale jest możliwe - możemy wyróżnić trzy różne przypadki. Pierwszy to pęknięcie węża, drugi - uszkodzenie oringu przy manometrze, trzeci - uszkodzenie oringu przy automacie. W większości przypadków wyciek gazu nie będzie zbyt mocny, ograniczy to kalibrowany otworek na początku węża wysokiego ciśnienia. Postępowanie - należy zakończyć nurkowanie i wynurzyć się na powierzchnię. Przy poważnym wycieku gazu postępować jak w sytuacji braku powietrza, czyli wynurzenie awaryjne, preferowane wynurzenie oddychając z octopusa partnera.
10. rozerwanie węża średniego ciśnienia LP - sytuacja bardzo poważna, bardzo szybko stracimy cały czynnik oddechowy z butli, znacznie szybciej niż przy awarii węża wysokiego ciśnienia. Postępowanie jak w sytuacji braku powietrza, czyli wynurzenie awaryjne, preferowane wynurzenie oddychając z octopusa partnera.