Nurkowanie wrakowe

e-learning

---

Spis treści

• 1. Definicja
• 2. Rodzaje wraków
• 3. Niebezpieczeństwa
• 4. Sprzęt nurkowy
• 5. Sprzęt nurkowy dodatkowy
• 6. Planowanie nurkowania
• 7. Technika penetracji
• 8. Dodatki
• 9. Quiz kurs wrakowy (Wrack Diver)
• 10. Kurs wrakowy (Wrack Diver)

Wraki to hasło elektryzuje wszystkich nurków. W przypadku nurkowań morskich, wraki to najczęściej zatopione statki lub samoloty, przy nurkowaniu w jeziorach lub kamieniołomach mamy do czynienia z różnymi elementami, jak zatopiony samochód, autobus, samolot, koparka czy nawet czołg. Stan fizyczny oraz wielkość zatopionych jednostek jest bardzo różna. Jednak nurkując na wrakach pamiętajmy, że bezpieczeństwo jest najważniejsze.

1. Definicja

Definicja nurkowania wrakowego nie jest jasno określona. Najogólniej kurs wrakowy uczy jak nurkować na wraku, głównie chodzi tu o wraki statków ale nie tylko, może to być również wrak np. platformy wiertniczej, bombowca z drugiej wojny światowej, czołgu czy dużej koparki. Sama penetracja wraku dotyczy głównie jego otoczenia. Można nurkować obok czy nad wrakiem. W zasadzie wszystkich organizacje nurkowe, podkreśla się, iż kurs nie uprawnia do wchodzenia do wnętrza wraku. Z doświadczenia wiem że płytkie penetrację  wraków są prowadzone bardzo powszechnie.

Głębsza penetracja wraków wymaga zastosowania technik jaskiniowych, często niedostępnych dla nurka rekreacyjnego.

Niektóre kursy nurkowania wrakowego np. WM1 CMAS/KDP obejmują również praktykę morska.

2. Rodzaje wraków

Spotykane wraki są bardzo różne:

• czasami jest to kilka elementów rozrzuconych luźno na piasku, wręcz gdyby nie przewodnik nie zwrócilibyśmy na nie uwagi. Może to być np stępka XVI wiecznego żaglowca, zachowana jako kilku metrowy bal drzewa. Wizualnie nic specjalnego ale werbalnie brzmi świetnie. "Widziałem wrak  XVI wiecznego żaglowca". Naprawdę brzmi wspaniale.
• Czasami może to być pojedyncza szalupa zatopiona w miejscu, gdzie nikt się jej nie spodziewa. Świetny przykład to szalupa zatopiona w Morskim Oku.
• czołg czemu nie, spotykana rzecz w polskich jeziorach,
• bombowiec, zestrzelony w czasie drugiej wojny światowej np B17 w Calvi na Korsyce.
• i to co lubimy najbardziej duży wrak świetnie zachowany np. Thistlegorm, na Morzu Czerwonym
• czasami wraki leżące płytko zostały zniszczone przez morze, przykład Kormoran na Morzu Czerwonym (Wyspy Tiran),
• nie należy zapominać o wrakach na Bałtyku. Naprawdę jest tam sporo wraków. Każdy znajdzie coś dla siebie. Bałtyckie wraki są dość trudne w penetracji, głównie za sprawą akwenu jakim jest Bałtyk. Zmienna pogoda, duże falowanie, słaba widoczność to niektóre z niedogodności jakie mogą spotkać amatorów wraków Bałtyku.
• najlepiej zachowane są wraki nowe np Jan Heweliusz lub leżące głęboko np. Goya.

3. Niebezpieczeństwa

Nurkując na wrakach należy pamiętać o potencjalnych niebezpieczeństwach, wiedząc o nich jesteśmy w stanie ich unikać. Typowe niebezpieczeństwa to:

3.1. Ostre przedmioty

Ostre przedmioty - wiele wraków nie zachowało się w stanie idealnym, ich krawędzie są poszczępione, pogniecione i porozrywane. Często jest to wynikiem działania siły która doprowadziła do zatonięcia a czasami działaniem morza. W sumie nie jest ważne jaka był przyczyna, ważne jest, aby uważać na wszystkie ostre element w trakcie nurkowanie. Nieostrożne nurkowanie może doprowadzić do zranień i otarć, szczególnie nie osłoniętych części ciała np. rąk. Jeden nieodpowiedni ruch i możemy zranić rękę czy nogę. Najlepszą metodą unikania kontaktu z wrakiem jest pełna kontrola pływalności.

3.2. Prądy

Prądy - mogą utrudniać penetrację wraku lub wręcz czynić ją niemożliwą. Często dojście do wraku może być bardzo utrudnione. Bywa tak, że w trakcie zanurzania wzdłuż liny opustowej nurkowie powiewają jak flagi na wietrze a po osiągnięciu wraku prąd zanika. Prądy mogą powodować ssący ruch wody w pobliżu włazów i okien. Zawsze jeżeli jest prąd należy unikać wąskich przejść.

3.3. Słaba widoczność

Słaba widoczność - ograniczenie widoczności jest niebezpieczne, nie zawsze widzimy w co wpływamy a to może doprowadzić do zranień i obić nie wspominając o zgubieniu się. Myślę, że nie muszę przypominać jak niebezpieczne jest zagubienie się w zamkniętych przestrzeniach. Przy słabej widoczności najlepiej zakończyć penetrację wraku i zmienić miejsce nurkowania. Przy złej widoczności można nieświadomie wpłynąć do wnętrza wraku. Słaba widoczność może być wywołana szeregiem czynników, np. podnoszeniem się osadów na skutek występujących prądów czy niewłaściwej pływalności płetwonurka (ponownie wracamy do kontroli pływalności), zakwitam, występowaniem związków nieorganicznych w wodzie (margiel-Silesia, wapień-Zakrzówek, gips-Gacki), czy związków organicznych (np powstających w wyniku procesów gnilnych (Gębczyce). Widoczność może zostać ograniczona również na skutek opadania rdzy ze stropów, odpowiedzialne tutaj są pęcherzyki gazy wydychane przez płetwonurka.

3.4. Niestabilne struktury

Niestabilne struktury - starzenie się wraków powoduje ze staja się one niestabilne i niepewne. Podłogi i stropy zapadają się, ściany i przegrody słabną i uginają się. Należy bezwzględnie unikać wraków, których stan techniczny grozi zawaleniem czy zapadnięciem. Jeżeli zorientujesz się, ze dany fragment wraku jest niestabilnym odpłyń stamtąd. Unikać należy przepływania pod elementami, które mogą na nas runąć.

3.5. Zaplatanie się

Zaplatanie się - na wrakach można spotkać różnego rodzaju liny, druty i przewody. O wszystko to może zaplatać się płetwonurek. Najgorsze jednak są sieci, wplatanie się w nie może być bardzo niebezpieczne. Nurkując należy dokładnie się rozglądać aby uniknąć zaplatania się. Jeżeli jednak zaplatamy się, należy postępować bardzo spokojnie i rozważnie. Zawsze sprawdzamy zapas powietrza w zestawie butlowym, przywołujemy partnera i zaczynamy wyplątywanie. Elementem niezbędnym będzie nóż lub sekator (ja osobiście wole sekator) a na sieci najlepszy jest specjalny nóż do sieci. Jeżeli nie da się wyplatać, należy się wyciąć. Technikę wycinania dobrze jest przećwiczyć w warunkach kontrolowanych, nauka w warunkach realnego zagrożenia nie jest dobrym pomysłem.

3.6. Duża głębokość

Duża głębokość - niestety wiele atrakcyjnych wraków leży głęboko, często na głębokości większej jak 40m, z tego względu należy zwracać uwagę na takie zagrodzenia jak narkoza azotowa i choroba dekompresyjna. Polecam więc dział nurkowanie głębokie.

3.7. Podwodne życie

Podwodne życie - należy pamiętać że wraki to również siedziby zwierząt morskich, część z nich prowadzi osiadły tryb życia i szczerze swojego terytorium. Zagrożone mogą zaatakować. Oczywiście inne będą zagrożenia w jeziorach inne w morzach ciepłych a jeszcze inne na Bałtyku. Zainteresowanym polecam Atlas fauny i flory

4. Sprzęt nurkowy

Nurkowanie wrakowe w większości nie jest trudne, wystarczy standardowy sprzęt nurkowy, nie będę się tu rozpisywał bo cała konfiguracja została omówiona na stronie konfiguracja rekreacyjna. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie aby używać sidemontu czy konfiguracji technicznej.

5. Sprzęt nurkowy dodatkowy

Nurkując na wrakach używamy standardowego sprzętu, dobrze jednak wyposażyć się w dodatkowe elementy do których należy:

1. Kołowrotek - element niezbędny na nurkowaniu wrakowym. Umożliwia zaznaczenie drogi powrotnej.
2. Szpulka - pełni podobną rolę jak kołowrotek jest jednak znacznie mniejsza.
3. Boja dekompresyjna - aby bezpiecznie się wynurzyć, szczególnie w toni, bez punktu odniesienia, dobrze jest użyć boje dekompresyjna.
4. Strzelanie bojki dekompresyjnej - posiadanie bojki dekompresyjnej nie wystarczy, należy również opanować umiejętność jej użycia.
5. Sekator - na wrakach niezbędny, umożliwia wycinanie się w przypadku, kiedy nie możemy się wyplatać. A zaplątać możemy się w linki, żyłki wędkarskie czy sieci rybackie.
6. Kiedy nie mamy sekatora możemy używać nóż nurkowy. Innym bardzo dobrym rozwiązaniem jest nóż do sieci.
7. Kask - kask to dobre rozwiązanie nie tylko w jaskiniach, ale również na wrakach, doskonale chroni głowę oraz umożliwia zainstalowanie oświetlenia lub kamery.
8. Oświetlenie - jak ważne jest oświetlenie, wie każdy, kto nurkował w nocy. Na nurkowanie wrakowe dobrze wziąć latarkę podstawową o dużej mocy, umożliwi nam to zaglądanie w różne ciekawe miejsca.

6. Planowanie nurkowania

"Planuj swoje nurkowanie i nurkuj jak planowałeś"

Największe i najciekawsze wraki są zatopione na morzu, często daleko od brzegu, nurkowanie wiąże się z - nurkowaniem z łodzi – a jak łódź to również baza nurkowa. Nurkowanie z bazą nurkową ma wiele korzyści – baza zapewnia transport, sprzęt nurkowy i zapasowy, logistykę oraz co nie bez znaczenia - przewodnika znającego teren. Wszystkie te udogodnienia powodują, ze planowanie nurkowania jest łatwiejsze. Na odprawie dowiemy się podstawowych informacji o wraku: wielkość, długość, tonaż, kiedy zatonął i dlaczego, będzie pewnie też trochę historii.

Dalsza część odprawy to pewnie podział na pary nurkowe, oraz omówienie co zobaczymy na danym nurkowaniu, dodadzą pewnie przewidywany czas nurkowania i maksymalną planowaną głębokość. I z całą pewnością nie zapomną o podaniu możliwych niebezpieczeństw oraz postępowania w sytuacjach awaryjnych.

Proponuję również przypomnieć sobie zasad bezpieczeństwa wynikające z dobrej praktyki nurkowej.

7. Technika penetracji

Penetracje wraku należy rozpocząć od odpowiedniego przygotowania na powierzchni. Chodzi tu głównie z zapoznaniem się z topografia wraku. Pomocne mogą być przewodniki, mapy, uwagi kapitana czy osoby kierującej nurkowaniem. Małe wraki nie nastręczają większych problemów, nawigacja po nich jest łatwa. Praktycznie jedno nurkowanie pozwala zobaczyć wszystko godne uwagi.

Z większymi wrakami jest większy problem, pełna penetracja wraku wymaga kilku lub kilkudziesięciu nurkowań. Dobrym przykładem jest Thistlegorm. Najbardziej znany wrak Morza Czerwonego jest bardzo dokładnie pisany. Zapoznanie się z przewodnikiem wymaga sporego wysiłku umysłowego ale się opłaca, można dowiedzieć się o historii wraku oraz o ciekawych miejscach na wraku. Standardowo wykonuje się dwa nurkowania, pierwsze to opłynięcie wraku dookoła (np. dziób, prawa burta, lokomotywa, czołg, działko, śruba, lewa burta), drugie nurkowanie jeżeli grupa jest dobra to zwiedzenie ładowni. I tu zdecydowanie przydaje się latarka, kłaniają się wiec nam techniki stosowane przy nurkowaniach nocnych. Oczywiście te dwa nurkowania nie pozwalają zobaczyć całego piękna Thistlegorna, wypada poszukać dobrego przewodnika na przynajmniej następne cztery nurkowania.

8. Dodatki

Węzły żeglarskie - warto również zapoznać się z węzłami stosowanymi w trakcie nurkowania na wrakach ich znajomość może wiele ułatwić, oraz ustrzeże nas przed przypadkowym odwiązaniem się liny. Pragnę zwrócić szczególną uwagę na ósemkę podwójną, która powinna wystarczyć do większości zastosowań. Zastosowanie ósemki podwójnej i karabinka powinno rozwiązać większość problemów z węzłami.

Karabinki - garść informacji o stosowanych karabinkach.