Gąbki (Porifera, Spongiaria)

Morze Śródziemne


Gąbki (Porifera, Spongiaria) są wielokomórkowymi zwierzętami bezkręgowymi, występują od wczesnego kambru do dnia dzisiejszego. Żyją wyłącznie w wodzie, głównie wodzie słonej, nieliczne okazy występują w wodzie słodkiej. Obecnie występuje około 1600 gatunków. W stadium dorosłym prowadzą osiadły tryb życia, przez co wyglądem, bardziej przypominają rośliny niż zwierzęta.

Ciało gąbek składa się z dwóch warstw komórek (nie tkanek) rozdzielonych mezogleą. Żyjące kolonijne, ale spotykane są formy żyjące samotnie. Ciało gąbek przypomina przytwierdzony do podłoża woreczek, lub kielich. Na przeciwległym od dna końcu woreczka znajduje się otwór zwany wylotowym (osculum). Cała powierzchnia boczna woreczka posiada liczne kanały - pory, przez które woda wchodzi do wnętrza woreczka do tzw. jamy środkowej i wyrzucana jest następnie przez osculum.

Powierzchnia gąbki jest pokryta warstwą płaskich, niepołączonych ze sobą komórek nabłonkowych, jamę środkową wyściełają komórki choanocyty, czyli komórki zaopatrzone w rzęski. U niektórych gąbek w ściankach woreczka tworzą się jamy — komory rzęskowe połączone kanalikami z porami i z jamą środkową. Mezoglea, która znajduje się między warstwą zewnętrzną i wewnętrzną, zawiera komórki pełzakowate. Jednym z produktów komórek pełzakowatych są wapniowe, krzemionkowe lub kolagenowe struktury szkieletu wewnętrznego.

Kształt gąbek może być: workowaty, maczugowaty, rurkowaty, lejkowaty, talerzowaty a kolor od czarnego, przez niebieski, zielony, czerwony, pomarańczowy do żółtego.

Gąbka grecka Spongia officinalis

Gąbki

Phorbas tenacior

fot. Andrzej Martin Kasiński

Gąbki

fot. Andrzej Martin Kasiński

Gąbki

fot. Andrzej Martin Kasiński

Gąbki

fot. Andrzej Martin Kasiński

Gąbki

fot. Andrzej Martin Kasiński

Gąbki

fot. Bogdan Wątor

Gąbki

Spongia officinalis

fot. Andrzej Martin Kasiński

Gąbki

Tube sponge

fot. Andrzej Martin Kasiński

Gąbki

fot. Andrzej Martin Kasiński

Gąbki

fot. Andrzej Martin Kasiński